1) Giới thiệu
- Biểu đồ kiểm soát (Control chart) trong hoạt động thử nghiệm là một trong những công cụ được sử dụng nhằm đảm bảo kiểm soát các kết thử nghiệm cung cấp chính xác đến người sử dụng.
- Sử dụng biểu đồ kiểm soát trong quá trình phân tích giúp phát hiện nhanh các kết quả bất thường trong batch phân tích thông qua các mẫu kiểm soát (control samples)
- Hiện tồn tại tương đối nhiều các loại biểu đồ kiểm soát, trong bài thảo luận này sẽ đưa ra 02 loại biểu đồ kiểm soát được áp dụng và sử dụng nhiều nhất trong các phòng thí nghiệm gồm:
- + Biểu đồ kiểm soát theo giá trị trung bình (Mean Chart), kiểm soát độ đúng, độ chệch;
- + Biểu đồ kiểm soát theo độ lặp lặp lại (Range Chart), kiểm soát về độ chụm của kết quả.
- Một số loại mẫu được sử dụng để kiểm soát kết quả gồm: mẫu chuẩn (CRM), mẫu chuẩn nội bộ (iRM), mẫu thêm chuẩn (Spiked Samples) và mẫu mù (kiểm soát độ chụm)
2) Biểu đồ kiểm soát theo giá trị trung bình (Mean Chart)
- Trong mỗi mẻ (batch) mẫu cần thực hiện phân tích 01 mẫu kiểm soát và kết quả sẽ được ghi nhận vào biểu đồ kiểm soát để theo dõi mức độ phân tán của kết quả. Biểu đồ kiểm soát sẽ được xây dựng dựa vào 05 đường cơ bản gồm:
+ Đường trung tâm (Central line) [X]: giá trị trung bình;
+ Giới hạn cảnh báo dưới (LWL) và giới hạn cảnh báo trên (UWL): WL = X +/- 2*s (s: standard deviation (độ lệch chuẩn)
+ Giới hạn hành động dưới (LAL) và giới hạn hành động trên (UAL): AL = X +/- 3*s
